Ορχάν Παμούκ: Η ανακάλυψη του Μπογιάζ (Βοσπόρου)

Απόσπασμα από το βιβλίο του Ορχάν Παμούκ "Ιστανμπούλ -Πόλη και αναμνήσεις" (Ωκεανίδα,2005)

Αντίθετα με την πόλη που τη σάπιζαν μέχρι το μεδούλι η ηττοπάθεια,τα συντρίμμια,το σύμπλεγμα κατωτερότητας, η θλίψη και η φτώχεια, ο Βόσπορος βαθιά στο νου μου, ήταν ένα με την πίστη στη ζωή, τη λαχτάρα για τη ζωή, την ευτυχία. Η ψυχή της Ιστανμπούλ, η δύναμή της, πηγάζουν από το Βόσπορο................................

Ακόμη και στα παιδικά μου χρόνια, μία από τις πραγματικές απολαύσεις μου στο Βόσπορο,όταν πηγαίναμε όλοι μαζί βόλτα με το αυτοκίνητο, ήταν να βλέπω τα κατάλοιπα μιας πολύ πλούσιας περιόδου του οθωμανικού πολιτισμού, τότε που ενώ είχε αρχίσει να δέχεται επιρροές από τη Δύση, δεν είχε χάσει ακόμη την ιδιαιτερότητά του και τη δύναμή του. Στην εντυπωσιακή σιδερένια πόρτα κάποιου γιαλί (=παραθαλάσσιο αρχοντικό) ,στη στερεότητα ενός χοντρού πανύψηλου τοίχου που είχε

.

γεμίσει φύκια, στα παντζούρια και την ψιλοδουλειά κάποιου τρίτου που δεν είχε καεί ακόμη, σ'έναν κήπο που έφτανε μέχρι τον ψηλό λόφο πίσω από το γιαλί, σκοτεινό από τις πασχαλιές, τα πεύκα του Βοσπόρου και τα αιωνόβια πλατάνια, έβλεπα τα σημάδια ενός επιβλητικού πολιτισμού που δεν υπήρχε πια, ένιωθα πως άνθρωποι, που μοιάζανε λόγο μ'εμάς, κάποτε ζούσαν εδώ μια ολότελα διαφορετική ζωή, πως αυτός ο καιρός είχε περάσει πια και πως εμείς ήμαστε λίγο διαφορετικού από εκείνους -πιο φτωχοί, πιο πληγωμένοι, πιο καταπιεσμένοι κι επαρχιώτες.................................. Όταν σιγά σιγά, όπως κάηκαν ένα ένα τα γιαλί, χάθηκαν και πολλά πράγματα που κάνανε το Βόσπορο των παιδικών μου χρόνων ένα μέρος ιδιαίτερο, η βόλτα στο Βόσπορο άρχισε να μου προσφέρει και την απόλαυση της ανάμνησης. Μου αρέσει πια κι εμένα να μιλάω για τα νταλιάνα που δεν υπάρχουν πια, για τον πατέρα μου που μου έλεγε ότο το νταλιάνι είναι ένα είδος παγίδας που στήνεται με τα δίχτυα για να πιάνονται τα ψάρια, για τα καΐκια που πηγαίνανε γιαλό γιαλό και πουλούσανε φρούτα, για τις πλαζ του Βοσπόρου, όπου πηγαίναμε με τη μητέρα μας, πόσο όμορφα είναι να κολυμπάς στο Βόσπορο, για τις αποβάθρες του Βοσπόρου που τις κλείσανε τη μία μετά την άλλη, τις εγκατέλειψαν, κι αργότερα τις μετέτρεψαν σε πολυτελή εστιατόρια, για τους ψαράδες που πήγαινα τις βάρκες τους κοντά στις αποβάθρες, για το γεγονός ότι δεν μπορεί πια να κάνει κάποιος έστω και μια μικρή  βόλτα με αυτές τις βάρκες.Ένα πράγμα εξακολουθεί να μένει για μένα το ίδιο όπως τότε που ήμουν παιδί: ο Βόσπορος είναι υγεία, βελτιώνει τον άνθρωπο,κρατάει όρθιους στα πόδια τους την πόλη και τη ζωή, είναι αστείρευτη πηγή καλοσύνης και αισιοδοξίας.

"Δεν μπορεί να είναι τόσο χάλια η ζωή", σκέφτομαι καμιά φορά." Ό,τι και να γίνει, ο άνθρωπος στο τέλος μπορεί να πάει να περπατήσει στο Βόσπορο".